Oud Zeer, een project van stichting Open mind en Stichting Herdenking Birma-Siam Spoorweg en Pakan Baroe Spoorweg (SHBSS), brengt de verhalen in beeld van families met wortels in Nederlands-Indië/Indonesië, van de eerste tot en met de vierde generatie. Verhalen van oorlog, ontworteling en een kille ontvangst, maar ook van veerkracht, trots en het doorgeven van erfgoed. Het project laat zien hoe deze geschiedenis nog altijd doorwerkt en hoe nieuwe generaties zich verhouden tot een lang onbesproken verleden. Verhalen die we moeten blijven vertellen.

Context van het project

Vanwege de veranderende politieke verhoudingen vertrokken tussen 1945 en 1968 ruim 300.000 mensen vanuit Nederlands-Indië/Indonesië naar Nederland. Onder hen waren Indische Nederlanders, Nederlanders (Totoks), Molukkers, Chinezen uit Indonesië (Peranakan), Indo-Afrikanen en Papoea's. Zij vormden de eerste grote postkoloniale migratiestroom naar Nederland. Voor velen was het een gedwongen vertrek naar een onbekend land. De komst van deze diverse gemeenschappen heeft een blijvende invloed op de Nederlandse samenleving en vormt een belangrijk onderdeel van onze gedeelde geschiedenis.

De verhalen van de gemeenschappen die deze geschiedenis hebben meegemaakt, zijn lange tijd onzichtbaar gebleven, terwijl oorlog, ontworteling en een moeizame ontvangst vaak blijvende impact heeft gemaakt in hun leven doordrongen zijn geweest in hun leven en dat van de volgende generaties. Ruim twee miljoen mensen in Nederland hebben vandaag de dag een familiegeschiedenis die teruggaat naar Nederlands-Indië/Indonesië. Jongere generaties zijn veelal op zoek naar hun eigen plek in deze geschiedenis, naar manieren om zich te verhouden tot het verleden.

Oud Zeer geeft ruimte aan deze ervaringen door 19 portretten (Andy Tan), verhalen (Simone Berger-Straakenbroek) en collages (Zefanya Anindjola) met betekenisvolle voorwerpen te bundelen in een reizende multimediale buiten- en binnententoonstelling en een magazine. Gezinsleden gingen voor dit project met elkaar in gesprek en reflecteerden op hun familiegeschiedenis. Deze verhalen gaan niet alleen over pijn en (onderbewuste) generationele overdracht, maar ook over veerkracht en het doorgeven van erfgoed. Het is een uitnodiging tot (h)erkenning en een herinnering aan een gedeelde geschiedenis die ons allen aangaat en die we gezamenlijk de toekomst in moeten dragen.

“Ik ben van de tweede generatie, de generatie die alle frustraties en pijn van de eerste generatie heeft gevoeld én meegekregen. Het was mijn levensdoel mijn kinderen anders op te voeden en te benaderen.” – Johnny, geportretteerde uit Oud Zeer

“Pa is een mooi voorbeeld van hoe je negativiteit om kan zetten in een creatieve output. Dat probeer ik ook in mijn werk en naar mijn kinderen toe te doen.’’ – Diamo (zoon Johnny), geportretteerde uit Oud Zeer

‘’Nadat ik verschillende paniekaanvallen kreeg, dacht ik: ik moet hulp vragen. De psychiater ontdekte heel veel angst bij mij in relatie tot mijn historie: “Jij bent geboren in een periode dat jouw moeder nog kampte met angsten uit twee oorlogen: angst om vermoord te worden, maar vooral voor de overtocht naar een onbekend land.” -Arnold, geportretteerde uit Oud Zeer

‘’Ik vind het belangrijk dat onze zoon Indy enige kennis krijgt van zijn Indische familiegeschiedenis. Wat hij daar dan zelf mee gaat doen, dat is aan hem. Ik heb geluk gehad dat mijn vader er zo mee bezig is geweest en met zichzelf aan de slag is gegaan. Voor mij is hierdoor al een pad vrijgemaakt’’. -Malu (dochter Arnold), geportretteerde uit Oud Zeer

Na de officiële opening op 15 augustus 2025 in Den Haag, reist Oud Zeer door naar andere plekken in Nederland. Met een combinatie van een binnen- en buitententoonstelling, en een magazine is het project zichtbaar én toegankelijk voor een breed publiek. Op elke locatie wordt de expositie ondersteund door aanvullende programma’s, zoals lezingen, documentaires met nagesprekken, generatie gesprekken en educatieve activiteiten.

Stichting Open mind

Open mind maakt onderbelichte verhalen zichtbaar. Met artistieke projecten en relevante verhalen brengt ze complexe onderwerpen onder de aandacht bij een groot publiek en maakt deze bespreekbaar.

https://www.stichtingopenmind.nl/

SHBSS

De Stichting Herdenking Birma-Siam Spoorweg en Pakan Baroe Spoorweg organiseert jaarlijks de herdenking bij het monument op Landgoed Bronbeek in Arnhem, en werkt actief aan het levend houden van deze geschiedenis.

www.shbss.nl

Huis voor de Stad – Grote Kerk Den Haag

De Grote Kerk is een plek voor ontmoeting en verbinding. Hier komt Den Haag samen om te herdenken én te vieren.

https://www.huisvoordestad-denhaag.nl/

De Lancering

De officiële opening op 15 augustus wordt omlijst door een speciaal programma in samenwerking met Gemeente Den Haag en Huis voor de Stad (Grote Kerk). De middag wordt gepresenteerd door Maurice Seleky en brengt onder andere muziek van Massada, een voordracht door wethouder Mariëlle Vavier en gesprekken met geportretteerden. Voorafgaand aan de opening van de tentoonstelling worden dialogen georganiseerd met het thema Oud Zeer i.s.m. Dialoog in Den Haag. Klik hieronder voor meer informatie over het volledige programma en aanmelden: https://www.huisvoordestad-denhaag.nl/nationale-herdenking-15-augustus-1945/.